Sâu Răng Trẻ Em: Nhận Biết Nguyên Nhân Triệu Chứng Để Trị Kịp Thời

Tìm hiểu sâu răng trẻ em là gì?

Với trẻ nhỏ, răng là một cấu trúc có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Bộ phận này giữ vai trò cắt và nghiền nát thức ăn trước khi chúng được nuốt vào bụng và tiêu hóa. Cùng với đó, răng sẽ giúp bé phát âm một cách chính xác. Chính vì vậy, sâu răng ngoài ảnh hưởng đến vấn đề dinh dưỡng còn làm phát sinh những yếu tố liên quan đến giọng nói.

Tương tự như các loại sâu răng khác, sâu răng ở trẻ em xảy ra khi men răng bị phá hủy, thường gặp với răng sữa. Do đó, trẻ có nguy cơ sâu răng kể từ lúc mọc chiếc răng đầu tiên, khi bé được 6 tháng tuổi. 

Nhiều phụ huynh thường khá chủ quan với tình trạng này vì cho rằng bé sẽ thay răng sữa nên không quá lo ngại. Tuy nhiên, thực tế tình trạng này có thể tác động vào mô mềm, tủy răng phía bên trong, gây ảnh hưởng đến cả việc mọc răng mới sau này của con.

Để hiểu hơn về tình trạng sâu răng của trẻ, các bạn hãy cùng theo dõi 4 trường hợp quan trọng của bệnh dưới đây:

• Sâu răng sữa: Tỷ lệ sâu răng sữa ở trẻ nhỏ luôn ở mức cao. Phần lớn nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do men răng và ngà răng của bé mỏng, nên ăn uống và vệ sinh không đúng cách dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công.
• Sâu răng hàm: Tình trạng sâu răng này khó phát hiện hơn, do các răng nằm sâu bên trong bố mẹ khó có thể quan sát thường xuyên. Các bậc phụ huynh cần lưu ý, răng hàm số 6 thường là chiếc răng được thay sớm nhất, vì vậy nếu sau khi thay gặp tình trạng sâu răng dễ gặp nhiều hệ lụy sau này.
• Sâu răng sưng lợi: Đây là tình trạng sâu răng kèm theo biểu hiện những mô mềm quanh chân răng bị sưng viêm. Khi quan sát cha mẹ có thể thấy phần lợi bị tấy đỏ, nướu dễ chảy máu và nhạy cảm hơn. Bên cạnh đó, trẻ nhỏ còn có thể bị sốt cao, mệt mỏi và hơi thở xuất hiện mùi hôi.
• Sâu răng ăn vào tủy: Trường hợp này là nghiêm trọng nhất, cần can thiệp điều trị chuyên khoa bằng biện pháp chuyên nghiệp. Khi vi khuẩn ăn sâu vào tủy nguy cơ cao gây ra những biến chứng nặng nề, lung lay răng hoặc nặng nhất chính là mất răng.

Sâu răng ở trẻ em được chia thành mấy giai đoạn?

Tình sâu răng của các bé thường diễn biến như sau: Mảng bám hình thành từ vi khuẩn, các mảnh vụn thức ăn, nước bọt phủ lên bên trên bề mặt răng. Sau đó, nếu răng không được làm sạch mảng bám tích tụ lại dày hơn, cứng hơn theo thời gian tạo thành cao răng. Cao răng khó loại bỏ bằng cách thông thường, từ đó dẫn đến sâu răng và nhiều bệnh lý răng miệng khác. 

Cụ thể quá trình sâu răng của bé trải qua 5 giai đoạn sau đây:

• Tổn thương men răng: Men răng là lớp ngoài cùng của răng, được biết là lớp mô lớn nhất trên cơ thể và được tạo thành từ các khoáng chất. Tuy nhiên, khi răng tiếp xúc với axit do vi khuẩn tạo thành từ mảng bám, lớp men này dần mất đi các khoáng chất cần thiết. Từ đó, bề mặt răng bắt đầu xuất hiện đốm trắng, nếu không điều trị phù hợp sẽ phát triển thành sâu răng.
• Phân hủy men răng: Khi các khoáng chất cần thiết bị mất đi, men răng dần bị phân hủy theo thời gian. Vào lúc này các đốm trắng trên răng sẽ phát triển thành màu nâu sẫm, tiếp theo hình thành các lỗ nhỏ trên răng gọi là lỗ sâu răng hay chính là sâu răng. Các bạn nên sớm đến nha khoa để trám lại, tránh để sâu răng lan rộng.
• Sâu răng: Dưới các mô men răng chính là lớp ngà răng, mềm và nhạy cảm hơn men răng khi chịu tác động với axit, đặc biệt là ở trẻ em. Chính vì vậy, nếu không được điều trị tình trạng này sẽ tiến triển với tốc độ nhanh hơn, làm ảnh hưởng đến ngà răng. Do ngà răng cũng chứa các ống dẫn thần kinh vì vậy dễ làm ảnh hưởng đến ngà răng, khiến trẻ cảm thấy ê buốt răng khi sử dụng đồ nóng, lạnh.
• Tổn thương răng: Tủy răng nằm phía trong cùng của răng, chứa các dây thần kinh, mạch máu đem đến cảm giác cho răng. Tuy nhiên, các mô xung quanh răng thường không thể giãn nở để thích ứng, vì vậy dễ tạo áp lực chèn ép lên dây thần kinh răng, làm trẻ sâu răng bị ê buốt và đau đớn.
• Áp xe răng: Khi sâu răng tiến sâu vào tủy răng, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây nhiễm trùng. Theo thời gian, tình trạng viêm nhiễm gia tăng, làm hình thành mủ ở đáy răng, còn gọi là áp xe răng. Ở trẻ, tình trạng áp xe gây đau đớn dữ dội, có thể lan xuống xương hàm. Nếu không được điều trị kịp thời có thể lan vào xương ở các vùng đầu và cổ của trẻ.

Nhìn chung, răng sữa sẽ được thay thế bằng các răng vĩnh viễn khi đến giai đoạn phù hợp. Tuy nhiên nếu không giữ sức khỏe răng miệng tốt có thể gây ảnh hưởng đến cấu trúc răng. Điển hình sâu răng khiến răng sữa mất quá sớm, từ đó các răng vĩnh viễn không mọc đúng đúng cách, dễ dẫn đến xô lệch làm mất thẩm mỹ.

Xem thêm: Mách Bạn 11 Loại Thuốc Trị Sâu Răng Hiệu Quả Nhất Hiện Nay

Cách nhận biết bé bị sâu răng

Triệu chứng sâu răng ở trẻ em thường khác nhau, tùy thuộc vào kích thước tổn thương của răng. Chính vì vậy, ba mẹ cần chú ý những thay đổi bất thường ở con để sớm đưa trẻ đi khám và điều trị tốt nhất.

• Thời gian đầu tình trạng sâu răng nhẹ, răng trẻ chỉ xuất hiện những chấm đen tròn nhỏ trên răng. Đây chính là thời điểm tốt nhất để điều trị vì khả năng phục hồi rất cao.
• Khi vi khuẩn sâu răng lan rộng hơn, bề mặt răng bị đen hơn, có lỗ, các tổn thương nghiêm trọng. Đặc biệt hơi thở xuất hiện mùi hôi, tình trạng ê buốt răng cũng nặng nề hơn.
• Sâu răng ăn vào đến tủy là giai đoạn toàn bộ bề mặt răng bị tổn thương, vi khuẩn tấn công vào tủy gây ra những cơn đau buốt ngay cả khi không ăn uống.
• Bên cạnh đó, bé bị ê buốt ngà răng, đặc biệt là khi ăn đồ nóng, lạnh, hay cứng. Bề mặt răng bị tổn thương nên khi bé ăn, nhai cũng gặp nhiều khó khăn hơn.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng sâu răng trẻ em

Việc tìm ra chính xác nguyên nhân gây sâu răng là một trong những việc làm cần thiết để hỗ trợ các bác sĩ đưa ra phương án điều trị tốt và phù hợp nhất. Theo đó dưới đây là một số yếu tố rủi ro dẫn đến sâu răng trẻ em là:

• Thường xuyên sử dụng các loại thức ăn và đồ uống nhiều đường: Những loại đồ ăn này sẽ giúp vi khuẩn phát triển tốt hơn trong môi trường khoang miệng, nguyên nhân hàng đầu gây sâu răng cửa và răng hàm ở trẻ,… Đặc biệt khi bé ăn đồ ngọt vào buổi tối, lại không chịu vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
• Vệ sinh răng miệng không sạch và thường xuyên: Nếu thức ăn không được loại bỏ hết, mắc kẹt ở giữa khe răng dễ làm hình thành lên vi khuẩn, mảng bám. Từ đây chúng tấn công vào răng trong thời kỳ răng sữa, khi ngà và men răng yếu, dễ tổn thương.
• Trẻ bị khô miệng: Tình trạng khô miệng do mất nước, thở bằng miệng khi ngủ kéo dài và đặc biệt là tuyến nước bọt ngừng hoạt động vô cùng nguy hại. Bởi nước bọt chính là tuyến phòng ngừa đầu tiên chống lại vi khuẩn ở răng và miệng, lưu lượng nước bọt kém có thể làm tăng nguy cơ sâu răng, bệnh về nướu răng và hôi miệng.
• Thiếu sản men răng: Một số ít trường hợp cũng gặp phải tình trạng sâu răng do thiếu sản men răng. Khi răng bé bị thiếu canxi rất dễ yếu, từ đó tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công, gây bệnh.
• Nguyên nhân khác: Điển hình như không bổ sung đủ lượng fluor cần thiết, hoặc khi bé mới chớm sâu răng với những chấm nhỏ trên răng nhưng ba mẹ lại chủ quan không điều trị, từ đó làm tình trạng này nghiêm trọng hơn. 

Tác hại sâu răng ở trẻ em cha mẹ nên biết

Bé bị sâu răng nếu được điều trị sớm sẽ không gây những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên càng để lâu càng tiềm tàng những tác hại xấu đến tính thẩm mỹ và sức khỏe răng miệng sau này của các bé. Cụ thể:

• Sâu răng không chỉ dừng lại ở 1 răng duy nhất, mà để kéo dài sẽ lây lan sang các răng khỏe mạnh bên cạnh.
• Ảnh hưởng đến việc ăn uống, vệ sinh răng miệng cho trẻ, làm nhiều bé sụt cân, chán ăn, thậm chí là suy dinh dưỡng.
• Dẫn đến nhiều căn bệnh nguy hiểm khác về răng miệng như viêm nha chu, viêm nướu/lợi, áp xe chân răng,…
• Răng bị sâu vừa gây mất thẩm mỹ, vừa gây hôi miệng và ảnh hưởng đến việc mọc răng mới sau này, đặc biệt là khi vi khuẩn tấn công vào tủy răng.
• Nếu răng vĩnh viễn bị sâu sẽ gây ảnh hưởng đến cấu trúc răng miệng, chức năng nhai cắn thức ăn và cả tính thẩm mỹ.

Khám phá: Sâu Răng Hàm Có Triệu Chứng Gì? Cách Điều Trị An Toàn Hiệu Quả

Hướng dẫn điều trị cho trẻ bị sâu răng

Phương pháp điều trị sâu răng nào cho trẻ tốt nhất sẽ phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh. Tốt nhất, các bậc phụ huynh nên đưa con đi khám tại những phòng khám nha khoa hoặc bệnh viện uy tín để được kiểm tra chi tiết, chính xác. Từ đó, bạn sẽ được hướng dẫn lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu nhất để bảo vệ sức khỏe răng miệng.

Trị sâu răng tại nhà

Các mẹo dân gian chữa sâu răng trẻ em tại nhà chỉ mang lại hiệu quả với mức độ sâu răng nhẹ, với các chấm đen li ti trên bề mặt răng. Còn đối với những trường hợp nặng, biện pháp này chỉ dùng để hỗ trợ, kết hợp với các biện pháp điều trị ngoại khoa để tăng hiệu quả.

Dưới đây là một số bài thuốc từ các nguyên liệu ngay tại nhà hiệu quả, ba mẹ có thể tham khảo và áp dụng cho bé.

Dùng nước muối

Muối có đặc tính kháng khuẩn, có khả năng làm sạch cao nên thường được dùng để ngâm rửa hoa quả tươi và rau sống. Đối với các bệnh răng miệng, muối có tác dụng kháng viêm, giúp đẩy lùi mảng bám và mang lại một hàm răng khỏe mạnh hơn. Bên cạnh đó, nước muối còn giúp làm sạch khoang miệng, tiêu diệt các vi khuẩn gây sâu răng, cũng như làm giảm cơn đau răng sâu hiệu quả.

Hướng dẫn thực hiện:

• Các bạn cần chuẩn bị một lượng muối trắng sạch vừa đủ.
• Pha muối cùng với nước lọc theo tỉ lệ 1:5.
• Mỗi ngày 2 lần sáng và tối cho bé ngậm một ngụm nước muối pha loãng, sau đó nhổ ra và tráng miệng sạch sẽ.

Lá ổi

Dùng lá ổi trị sâu răng cho trẻ được rất nhiều ba mẹ áp dụng. Do thành phần của lá ổi có chứa tinh chất chống viêm, kháng khuẩn. Đây chính là hợp chất astringents giúp nướu răng luôn săn chắc, đồng thời hỗ trợ giảm cơn đau hiệu quả. Đặc biệt, trong lá ổi non chứa nhiều thành phần chống viêm và kháng khuẩn rất tốt.

Hướng dẫn thực hiện:

• Các bạn cần chuẩn bị một ít búp ổi non.
• Đem búp ổi non đi rửa sạch, sau đó giã nát và xát nhẹ vào nướu hoặc vị trí răng sâu.
• Để bé ngậm một lúc, rồi nhổ đi, súc miệng sạch lại.
• Thực hiện cách này đều đặn mỗi ngày đến khi thấy tình trạng của trẻ thuyên giảm.

Lá hẹ

Theo Đông y, lá hẹ có tính nhiệt với tác dụng ôn trung, hành khí, tán ứ và giải độc. Bởi vậy thường được dùng để chữa đau ngực, bụng do thực tích, đới hạ và các chứng ngứa. Bên cạnh đó, nó còn được biết đến như một bài thuốc trị sâu răng cho trẻ hiệu quả, vừa làm giảm cơn đau răng sâu, vừa kháng viêm, giảm sưng và hỗ trợ trị sâu răng tốt.

Hướng dẫn thực hiện:

• Các bạn cần chuẩn bị một ít lá hẹ tươi.
• Đem lá hẹ đi rửa sạch, sau đó giã nhuyễn và đắp vào vị trí răng sâu cho trẻ.

Sử dụng thuốc

Đây là một trong những cách trị sâu răng trẻ em hiệu quả nhất. Tùy vào tình trạng sức khỏe và mức độ viêm nhiễm răng sâu, khi đi khám bé sẽ được bác sĩ chỉ định dùng loại thuốc trị sâu răng phù hợp. Thông thường loại thuốc được sử dụng là các loại thuốc kháng sinh, kháng viêm hoặc thuốc bôi trị sâu răng với thành phần chính là fluoride giúp răng chắc khỏe.

Điều trị ngoại khoa

Gồm một số biện pháp phổ biến dưới đây:

• Trám răng: Khi các lỗ sâu răng đã hình thành, nha sĩ có thể đề nghị trám răng để điều trị. Bước đầu tiên, nha sĩ sẽ dùng dụng cụ loại bỏ hư tổn ở khu vực sâu răng, sau đó lấp đầy bằng vật liệu nhân tạo chuyên dụng trong nha khoa. Các vật liệu này có màu sắc tương tự với màu răng, được mài nhẵn so với bề mặt nên hoàn toàn không ảnh hưởng đến khả năng nhai, cắn thức ăn.
• Gắn mão răng: Khi sâu răng đã phát triển và làm ảnh hưởng đến ngà răng cần được điều trị nhanh chóng. Tuy nhiên nếu đã tiến triển sang giai đoạn nặng, việc trám răng không mang lại hiệu quả nữa thì cần tiến hành bọc mão sứ. Mão sứ này sẽ bao lên trên răng giúp phục hồi các tổn thương ở răng.
• Lấy tủy răng: Nếu sâu răng ảnh hưởng đến tủy thì cần chữa tủy trước bằng cách loại bỏ phần tủy răng bị tổn thương. Tiếp theo làm sạch khoang răng, trám lỗ răng hỏng. Cuối cùng, mão sứ sẽ được gắn lên răng bị tổn thương để tránh các rủi ro.
• Nhổ bỏ răng: Biện pháp này được thực hiện khi không thể bảo tồn được răng nữa. Với những trẻ nhổ răng sữa, răng vĩnh viễn sẽ mọc lên thay thế. Còn trong trường hợp đó là răng trưởng thành, sau khi nhổ bỏ bác sĩ sẽ tư vấn làm cầu răng sứ tạm thời, chờ trẻ đủ 18 tuổi sẽ tiến hành trồng răng giả.

Biện pháp phòng ngừa tình trạng sâu răng trẻ em

Theo các chuyên gia nha khoa, cách phòng ngừa bệnh lý răng miệng tốt nhất chính là vệ sinh răng miệng đúng cách. Dưới đây là một số biện pháp hỗ trợ ngăn ngừa sâu răng, viêm nướu, viêm nha chu,… các bác sĩ khuyến cáo ba mẹ nên thực hiện cho trẻ:

Đối với trẻ sơ sinh:

• Cha mẹ nên dùng khăn ẩm lau sạch nướu của trẻ ngay sau khi bú hoặc ăn. Kể cả lúc này bé chưa mọc răng vẫn nên thực hiện.
• Ngay khi trẻ mọc răng, bạn nên chải răng cho bé. Trên thị trường hiện nay có sẵn các loại bàn chải dành cho trẻ sơ sinh. Cha mẹ làm ướt trước với nước, sau đó chà nhẹ nhàng qua lại trên bề mặt răng, dọc theo đường viền nướu. Lưu ý, ở giai đoạn này nếu sử dụng kem đánh răng cho bé, cần chọn sản phẩm không chứa flour.

Đối với trẻ từ 1 – 2 tuổi:

• Cha mẹ thực hiện đánh răng cho con ít nhất 30 giây, tốt nhất là 1 phút sau khi ăn sáng và thời điểm trước khi đi ngủ. Lưu ý khi chải răng đặt bàn chải ở góc 45 độ so với răng và thực hiện chải thật nhẹ nhàng.
• Các bạn có thể sử dụng kem đánh răng chứa flour khi bé được 2 tuổi. Đồng thời dùng thêm chỉ nha khoa làm sạch khi độ dài răng hàm trên và răng hàm dưới phát triển đến mức có thể chạm vào nhau.

Đối với trẻ 3 – 5 tuổi: 

• Vào lúc này, ba mẹ có thể hướng dẫn và tạo thói quen tự đánh răng với bàn chải cho trẻ.
• Nhắc nhở các con đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày hoặc sau ăn 30 phút.

Lưu ý khác:

• Đưa các bé đi thăm khám nha sĩ định kỳ 3 – 6 tháng/lần hoặc khi phát hiện các vấn đề bất thường của răng miệng.
• Thực hiện trám khít các khe nứt răng để bảo vệ răng khỏi tổn thương, cũng như ngăn ngừa thức ăn mắc lại, gây tổn thương răng.
• Hạn chế cho bé sử dụng quá nhiều thực phẩm ngọt, đồ uống chứa lượng đường cao. Bên cạnh đó, ba mẹ cũng không nên cho trẻ ăn vặt giữa các bữa chính, điều này sễ khiến vi khuẩn trong khoang miệng tăng lên do lượng đường chuyển hóa thành axit.
• Hướng dẫn trẻ uống nhiều nước lọc vừa làm sạch cho răng miệng, vừa tốt cho sức khỏe toàn diện.

Mong rằng bài viết của chúng tôi đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin bổ ích về tình trạng sâu răng trẻ em cho các bậc phụ huynh. Cha mẹ nên chú ý quan sát các biểu hiện sức khỏe răng miệng của con, ngay khi thấy triệu chứng bất thường cần đưa bé đi khám tại các cơ sở nha khoa uy tín như ViDental Kid để được hỗ trợ tốt nhất.

Thông tin hữu ích: Răng Sâu Bị Lồi Thịt Là Gì? Cách Chữa Trị Thích Hợp Cho Bệnh Nhân